ಅರೇಬಿಯಾದ "ಖಾಲಿ ಕ್ವಾರ್ಟರ್" ಪ್ರದೇಶ

 ಅರೇಬಿಯಾದ "ಖಾಲಿ ಕ್ವಾರ್ಟರ್" ಪ್ರದೇಶ

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರಾಜ್ಯಗಳು, ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಗಡಿ ಪ್ರದೇಶ ಗುರುತಿಸುವಾಗ, ಕೆಲ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಕಣಿವೆ ಪ್ರದೇಶ ನದಿ, ಅಥವ ಸಮುದ್ರದ ದಂಡೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಾಗಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಒಂದು ನದಿಯ ಈ ಕಡೆ ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರ ಅಥವ ರಾಜ್ಯ ಅಂತಾದರೆ ಅದರಾಚೆಗೆ ಇನ್ನೊಂದು ರಾಷ್ಟ್ರ ಅಥವ ರಾಜ್ಯ ಅಂತ ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಹೊಗೇನಕಲ್ ನ ಕಾವೇರಿ ನದಿ ತಮಿಳುನಾಡು ಕರ್ನಾಟಕವನ್ನು, ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಹಗರಿ ನದಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ  ಭೀಮಾನದಿಯ ಒಂದು ಕಡೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜ್ಯವಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲಾಗಿದೆ

ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯಾ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಗಡಿ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆ ಬಂದಿತ್ತು. ಇಲ್ಲೊಂದು ದೊಡ್ಡದಾದ ಮರುಭೂಮಿ, ಯಾರಿಗೆ ಸೇರಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಸಮಸ್ಯೆ ಹುಟ್ಟುಕೊಂಡಿತ್ತು. ಈ ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಆಗಲೇ ತೈಲ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಿದ್ದವು, ಮುಂದೊಂದು ದಿನ ಅಪಾರ ಪ್ರಮಾಣವಾದ ಆರ್ಥಿಕ ವಹಿವಾಟು ನಡೆಯುವ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ಗೊತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಬ್ರಿಟೀಷರು ಸ್ವಲ್ಪ ಜಾಗ್ರತೆ ವಹಿಸಿ, ಈ ಅರೇಬಿಯಾದ ಮರುಭೂಮಿಯನ್ನು ನಾಲ್ಕೂ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ವಿಭಜಿಸಿಕೊಟ್ಟರು. ಈ ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಜನವಸತಿ ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ. 

ಸಮುದ್ರದ ಮಧ್ಯಭಾಗದ ನೋಡಿದರೆ ಎತ್ತ ನೋಡಿದರೂ ನೀರು, ಕಣ್ಣು ಹಾಯಿಸಿದ ದೂರದಷ್ಟೂ ನೀರು ಇರುತ್ತದೆ. ಅದೇ ರೀತಿ ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲೂ ಸಹ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಿಂತು ನೋಡಿದರೆ ಕಣ್ಣು ಹಾಯಿಸಿದ ದೂರದಷ್ಟೂ ಮರಳೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಆಂಗ್ಲಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ Sand Sea (ಸ್ಯಾಂಡ್ ಸೀ) ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ, ಅಂದರೆ ಮರಳಿನ ಸಾಗರ ಅಥವ ಮರಳಿನ ಸಮುದ್ರ. ಇಂತಹ ದೊಡ್ಡದಾದ ಮರಳಿನ ಸಮುದ್ರ ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯಾದ ನಾಲ್ಕು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಅದೇ "Empty Quarter" ಅಥವ "ಖಾಲಿ ಕ್ವಾರ್ಟರ್" ಮತ್ತು ಅರೇಬಿಕ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ "ಅಲ್ ರಬ್ ಅಲ್ ಖಾಲಿ" ಮರುಭೂಮಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. 

ಇದು ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಮರುಭೂಮಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು.  ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಬೆಲ್ಜಿಯಂ ಮತ್ತು ನೆದರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್  ದೇಶಗಳ ಭೌಗೋಳಿಕ ವಿಸ್ತೀರ್ಣದಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಿದೆ, ಅಂದರೆ ಸುಮಾರು 650,000 ಚದರ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (250,000 ಚದರ ಮೈಲಿ) ವಿಸ್ತೀರ್ಣದಷ್ಟು, ಮತ್ತು 1,000 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (620 ಮೈಲಿ) ಉದ್ದ ಮತ್ತು 500 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (310 ಮೈಲಿ) ಅಗಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಮರುಭೂಮಿಯನ್ನು ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾ, ಯೆಮೆನ್, ಯುನೈಟೆಡ್ ಅರಬ್ ಎಮಿರೇಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಒಮಾನ್ ದೇಶಗಳು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿವೆ. 

ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ತಾಪಮಾನವಿರುವ ಒಣ (ಬಂಜರು) ಪ್ರದೇಶ ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ದೈನಂದಿನ ತಾಪಮಾನವು 47 °C (117 °F) ಮತ್ತು 51 °C (124 °F) ನಡುವೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ 3 cm (1.2 in) ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲ ಜೀವ ವೈವಿಧ್ಯ ಉಳಿಉ ಬೆಳೆಯಲು ಈ ಮಳೆಯ ಪ್ರಮಾಣ ಸಾಕು ಎಂದು ತಜ್ಞರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಕೊರತೆ ಇರುವುದರಿಂದ ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕೆಲ ಸಸ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ. ಆಫ್ರಿಕಾದ ಜಿಂಕೆಗಳು, ಓರಿಕ್ಸ್ (ನೇರವಾದ ಕೊಂಬುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹುಲ್ಲೆಗಳು), ಮರಳು ಬೆಕ್ಕುಗಳು, ಸ್ಪೈನಿ-ಟೈಲ್ಡ್ ಹಲ್ಲಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರೆ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತವೆ.

ಇಂತಹ ಅತಿ ಉಷ್ಣ ಪರಿಸರದಲ್ಲೂ ಸಹ ಶತಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಕೆಲ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನರು ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವುದು ವಿಶೇಷ. ಬಹುತೇಕ ಜನರು ಮರುಭೂಮಿಯ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ವಾಸ್ತವ್ಯವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಇಂತಹ ಜನರಿಗಾಗಿ ಹಾಗೂ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ತೈಲ ಉತ್ಪಾದನಾ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಲು ಕೆಲ ರಸ್ತೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.

ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕೆಲ ಹಳ್ಳಿಗಳಿದ್ದರೂ, ಅತಿಯಾದ ಬಿಸಿಲು ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಅಗಾಧ ಕೊರತೆಯ ಕಾರಣದಿಂದ ಖಾಲಿ ಕ್ವಾರ್ಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರು ವಾಸಿಸುವುದಿಲ್ಲ.  ಆಗಾಗ್ಗೆ ಬೀಸುವ ಬಿರುಗಾಳಿಗೆ ಮರಳಿನ ದಿಬ್ಬಗಳ ಸ್ವರೂಪವೇ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ರಸ್ತೆಯ ತುಂಬೆಲ್ಲಾ ಮರಳು ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡು ರಸ್ತೆಗಳೇ ಕಾಣದಾಗುತ್ತವೆ. ಮರಳಿನ ಬಿರುಗಾಳಿಯಿಂದ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಹೊಸದಾದ ಮರಳಿನ ದಿಬ್ಬಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿ ಜನರು ಮತ್ತು ವಾಹನಗಳ ಸಂಚಾರಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭೂಮಿ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ, ಯೆಮೆನ್ ಗಡಿಯ ಬಳಿ,  ಕೆಲ ದಿಬ್ಬಗಳು ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ 1,200 ಮೀಟರ್ (3,900 ಅಡಿ) ಎತ್ತರದಲ್ಲಿವೆ. ಮರುಭೂಮಿಯ ಮೇಲ್ಮೈ ಪ್ರದೇಶ ಕೆಂಪು-ಕಿತ್ತಳೆ ಬಣ್ಣದ ಮರಳಿನ ದಿಬ್ಬಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದೆ, ಮರಳಿನ ರಾಶಿ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಂತೆ ಕಾಣಲು ಮರಳಿನ ಕಣಗಳು ಕಬ್ಬಿಣದ ಆಕ್ಸೈಡ್‌ ಅಂಶ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.

ಹಾಲಿವುಡ್ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಾದ ಸ್ಟಾರ್ ವಾರ್ಸ್: ದಿ ಫೋರ್ಸ್ ಅವೇಕನ್ಸ್, ದಿ ಮ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ಸ್, ದಿ ಪ್ಯಾಂಥರ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಹಲವು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಈ ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.

 

ಖಾಲಿ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ ಅನೇಕ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ನಿಗೂಢ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಮರಳಿನ ದಿಬ್ಬಗಳ ಕೆಳಗೆ ಅಗಾಧವಾದ ತೈಲ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳಿವೆ. ಇದು ಲಕ್ಷಾಂತರ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಉಷ್ಣವಲಯದ ಮಳೆಕಾಡುಗಳಾಗಿದ್ದಾಗ ರೂಪು ಗೊಂಡಿರಬಹುದೆಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮುಸ್ಲಿಂ ರ ಪವಿತ್ರ ಗ್ರಂಥ ಕುರಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ  Iram of the Pillars ಅಥವ "City of the pillars" "ಕಂಬಗಳ ನಗರ" ವನ್ನು ಕಳೆದುಹೋದ ನಗರ, ಪ್ರದೇಶ ಅಥವಾ ಬುಡಕಟ್ಟುಜನ ವಾಸಿಸಿದ್ದ ಪ್ರದೇಶ ಈ ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿತ್ತು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ರಾಡಾರ್ ಮತ್ತು ಉಪಗ್ರಹ ಚಿತ್ರಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಆ ನಶಿಸಿಹೋದ ನಗರದ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗಿನ ಚಿತ್ರಣ ದೊರೆತಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ ಹಿಪ್ಪೋಗಳು, ನೀರಿನ ಎಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಉದ್ದನೆಯ ಕೊಂಬಿನ ಜಾನುವಾರುಗಳ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳ ಸಾಕ್ಷಿಯಿಂದ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಈ ಖಾಲಿ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ ಕಡಿಮೆ ಶುಷ್ಕ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಸಂಶೋಧಕರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಕ್ರಮೇಣ ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾದಂತೆ, ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ತಾಪಮಾನ ಪಡೆಯುತ್ತ ಹೋದಂತೆ ಇಲ್ಲಿನ ಜೀವ ರಾಶಿಗಳು ಕಣ್ಮರೆಯಾಗುತ್ತ ಬಂದಿವೆ. 

ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಇಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾದ ಮರಳು ಹೇಗೆ ಸಂಗ್ರಹವಾಯಿತು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಭೂವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಅನೇಕ ವಿವರಣೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಎಂಪ್ಟಿ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ ನ ವಿವಿಧ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮರಳು ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ. ಅದಲ್ಲದೆ, ಲಕ್ಷಾಂತರ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಗಾದವಾದ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಿದೆ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟ ಹೆಚ್ಚಿದೆ ನಂತರ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಪರ್ಶಿಯನ್ ಕೊಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಆದ ನೀರಿನ ಮಟ್ಟದ ಏರಿಳಿತ, ಗಾಳಿಯಿಂದಾಗಿ ಕ್ರಮೇಣ ಮರಳಿನ ಕಣಗಳು ಈ ಭಾಗಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರವಾಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಈ ಮಟ್ಟಿಗಿನ ಬದಲಾವಣೆ ಕೆಲವೇ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಆಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಹಂತ ಹಂತವಾಗಿ ನಡೆದಿರಬಹುದು. 

ತಲಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟೊಂದು ಮರಳಿನ ರಾಶಿ ಹೇಗೆ ಸಂಗ್ರಹ ಗೊಂಡಿತು? ಮತ್ತು ಆ ಮರಳಿನ ರಾಶಿಯಲ್ಲಿ ಹುದುಗಿರುವ ಪುರಾತನ ದೇವಾಲಯಗಳು, ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ಹೀಗೂ ಸಾಧ್ಯವಾ ಎಂದು ಮೂಗಿನ ಬೆರೆಳಿಟ್ಟುಗೊಳ್ಳುವ ನಾವು, ಅಲ್ಲಿನ ಗೈಡ್ ಕೊಡುವ ವಿವರಣೆ ಕೇಳಿ ಆಶ್ಚರ್ಯ ಪಡುತ್ತೇವೆ. ಆ ಒಂದು ಅಂದಾಜಿನ ಮೇಲೆ ಈ ಖಾಲಿ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮರಳು ಹೇಗೆ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗಾದರು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.

ಬರಹ:- ಪಿ.ಎಸ್.ರಂಗನಾಥ

ಮಸ್ಕತ್, ಒಮಾನ್ ರಾಷ್ಟ್ರ